Schiedam

Cobouw • Armand Landman • Bij zijn volle verstand zette de Schiedamse wethouder Yorick Haan (SP) drie jaar gelden zijn handtekening onder het IODS-convenant, waarin de afspraken voor de aanleg van de A4 Midden-Delfland vervat zijn. Maar dat betekent geenszins dat hij vóór aanleg van het stuk weg is. Sterker nog, hij vindt het een vreselijk slecht idee.

"We hebben daar destijds een hele heftige discussie over gevoerd. De achtergrond is dat als je niet meedoet aan zo'n convenant, je ook niet aan tafel zit als er wordt besloten over de precieze inpassing. Wat mij betreft gaat daarbij het om een schaal van 'goed-beter-best'. Waarbij 'best' betekent dat de weg er niet komt. Het convenant betekent 'goed'; als de weg er dan toch komt moet hij goed worden aangelegd. Dat is waarom we hebben getekend. De plannen gaan nu uit van een tunnel in het stedelijk gebied in Schiedam"

Wat is dan de beter-variant?
"Dat is een weg waarbij nog veel beter tegemoet wordt gekomen aan de wensen van de regio: de zogenoemde vaart-variant." Waarbij de wethouder doelt op een ontwerp van architect Ton Poot die de A4 verdiept wil aanleggen met een vaart erbovenop. Iets wat volgens aannemer BAM op basis van een verkennende raming voor ongeveer dezelfde kosten zou kunnen als een weg met verdiepte ligging die nu voor Midden Delfland is bedacht. Een meerderheid in de Tweede Kamer ziet echter niets in dat plan omdat het veel duurder zou zijn dan het ontwerp dat Rijkwaterstaat nu heeft uitgewerkt. Volgens Haan is dat echter onzin, zeker nu de kosten voor de variant die op 7 mei wordt gepresenteerd zijn opgelopen tot dik 900 miljoen euro. "Daarnaast was de second opinion, die de minister heeft laten uitvoeren door Haskoning, gebaseerd op een veel bredere tunnel, logisch dat die duurder uitvalt."

Waarop is het verzet gebaseerd?
"Op drie pijlers. Niet alleen omdat de weg dwars door een natuur- en stiltegebied gaat of omdat er weer een snelweg pal langs onze stad wordt aangelegd. Dat zijn dingen waar misschien nog wel een mouw aan te passen is. Maar de echte redenen waarom de A4 Midden-Delfland er niet moet komen, zijn de volgende. Ten eerste lost de weg de verkeersproblematiek niet op. Er is niet één onderzoek dat aantoont dat het rustiger wordt op de weg. Dan zijn er de argumenten van ruimtelijke ontwikkeling: dit is niet de goede plek voor die weg, Ten derde brengt de weg ernstige schade toe aan het leefklimaat van de bewoners van Schiedam."

Bovenop deze drie peilers betoogt Haan dat hij de 'salami-tactiek' vreest. "Je zult zien dat als deze weg eenmaal is aangelegd het niet voldoende blijkt. Dan moet ook de A13-A16 worden gebouwd. Een paar jaar later blijkt dat ook de veilingroute of de A54 met een derde oeververbinding naar Rotterdam nodig is en nog weer later kunnen we niet zonder een A14. Dat vraagt om steeds hogere investeringen voor inpassing en maatregelen tegen fijn stof en geluidsoverlast terwijl het er alleen maar drukker van wordt. Meer asfalt lost de fileproblemen niet op."

Waarom blijft Rijkswaterstaat daar dan toch op hameren?
"Bij Rijkwaterstaat zitten op hetzelfde hoge niveau al tien, vijftien jaar dezelfde mensen die met dezelfde projecten bezig zijn. Als je de verkeerde oplossing kiest en je gaat dat doorrekenen, loop je iedere keer tegen je eigen verkeerde veronderstellingen aan. Dan moet je niet denken dat de uitkomsten van de berekeningen niet kloppen, maar dan moet je je afvragen of de uitgangspunten - de vooronderstelling dat de A4 nodig is - wel goed zijn. Als je het simpel wilt schetsen is Rijkswaterstaat als die hond die met dat te brede bot door die te smalle deur wil. Steeds een stapje naar achter en het nog een keer proberen. Terwijl het gewoon zijn kop even moet draaien."

Wat moet Eurlings doen?
"Hij moet lef tonen. Toegeven dat we vijftig jaar lang de verkeerde kant op hebben gedacht en dat dat heel stom is, maar dat we het nu echt over een andere boeg moeten gooien. Daarmee stoot hij inderdaad VNO-NCW voor het hoofd - die, hoe onbegrijpelijk ook - echt lijkt te geloven dat deze weg alle problemen voor de ondernemers oplost."

"Vanaf mijn aantreden als wethouder heb ik deze zaak anders aangepakt dan mijn voorgangers in Schiedam. Ik heb direct gezegd: overtuig mij van nut en noodzaak van de A4 Midden-Delfland en dan gaan we hem aanleggen. Bij mij begint de redenering dus niet bij 'die weg verstoort het milieu en landschap', maar 'hoe kunnen we die problemen oplossen'? Nou, die los je dus niet op met dit stukje van 7 kilometer."

"Nee, sterker nog, uit alle verkeersonderzoeken die door nota bene het ministerie zelf worden aangedragen, blijkt dat de A4 een aanzuigende werking heeft en de A13 nauwelijks ontlast."

Wat dan?
"Wij hebben een Deltaplan Duurzame Bereikbaarheid ontwikkeld. Want wij denken dat als je lef hebt en bereid bent het denken over een andere boeg te gooien de fileproblematiek binnen vier jaar kunt oplossen. Dat kan een minister dus in één ambtstermijn voor elkaar krijgen. Maar het vergt een enorme dosis lef."

"In ons plan moet kilometerbeprijzing worden ingevoerd, een spitsheffing bovendien. Er moet fors worden geïnvesteerd in de verbetering van het openbaar vervoer zowel in kwaliteit als in kwantiteit. En mobiliteitsmanagement is heel belangrijk. Dat laatste betekent voor- en natransport van station naar kantoor, slimmere vervoerswijzen en afspraken met bedrijven op industrieterreinen. Je ziet overigens dat op al deze punten inmiddels draagvlak is en er over wordt nagedacht. Maar de stapjes zijn te klein om binnen afzienbare tijd iets voor elkaar te krijgen. Om ons plan te doen slagen hebben we een minister nodig die de fileproblematiek echt wil aanpakken."

En dat wil Eurlings niet?
"Nou wat hij doet, en dat vind ik heel erg jammer, is het stof afblazen van oude plannen. Terwijl, ondanks het feit dat hij niet van mijn partij is en de stralende tandpastaglimlach op zijn verkiezingsposter niet echt tot mijn verbeelding sprak, ik bij zijn aantreden hoopte dat deze jonge minister - we zijn van hetzelfde bouwjaar - eens echt iets nieuws zou aandurven. Kijk nou eens met een eerlijke, frisse blik naar die A4 en erken dat we met elkaar aan een dood paard staan te trekken. De enorme investering weegt totaal niet op tegen wat het ons oplevert."